Bağlantılı Haklar ve Bağlantılı Hak Sahipleri
Bağlantılı Haklar, eser sahibinin manevi ve mali haklarına zarar vermemek kaydıyla, icracı sanatçılar, fonogram yapımcıları, radyo-televizyon kuruluşları ve film yapımcılarına tanınan özel haklardır.
Bu haklar, eser sahibinin haklarından bağımsız olup, icracı sanatçılar ve yapımcıların eser üzerindeki katkılarını koruma altına almak amacıyla düzenlenmiştir.
Bağlantılı Hak Sahipleri Kimlerdir?
Bağlantılı haklar, aşağıdaki dört ana gruba tanınmıştır:
✔ İcracı Sanatçılar
✔ Fonogram (Ses Kaydı) Yapımcıları
✔ Radyo-Televizyon Kuruluşları
✔ Film Yapımcıları
Bu gruplar, eser sahibinin haklarına zarar vermeden, kendi icra ettikleri veya ürettikleri içerikler üzerinde belirli haklara sahip olurlar.
1. İcracı Sanatçılarının Hakları
İcracı sanatçılar, eser sahibinin izniyle bir eseri özgün şekilde yorumlayan ve sunan kişilerdir.
İcracı sanatçılar aşağıdaki haklara sahiptir:
✔ Kendi icralarının tespit edilmesine (kaydedilmesine) izin verme veya yasaklama
✔ Bu tespitin çoğaltılmasına, satılmasına, dağıtılmasına, kiralanmasına veya ödünç verilmesine izin verme veya yasaklama
✔ İcraların işaret, ses ve/veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletilmesine izin verme veya yasaklama
✔ İcralarının umuma açık yerlerde temsil edilmesine izin verme veya yasaklama
Not:
- Bir orkestra, koro veya tiyatro grubu tarafından gerçekleştirilen icralarda yalnızca şefin veya yönetmenin izni yeterlidir.
- Sözleşmeli icralar için müteşebbisin (prodüksiyon firmasının) izni de gereklidir.
2. Fonogram (Ses Kaydı) Yapımcılarının Hakları
Fonogram yapımcıları, bir icra veya başka sesleri ilk defa kayda alan kişilerdir.
Fonogram yapımcılarının hakları şunlardır:
✔Ses kaydının (fonogramın) çoğaltılması, dağıtılması, satılması, kiralanması ve kamuya ödünç verilmesine izin verme veya yasaklama
✔Ses kayıtlarının radyo, TV veya internet üzerinden umuma iletilmesine izin verme veya yasaklama
✔Ses kaydının şifrelenmiş yayınlar aracılığıyla kullanılmasına izin verme veya yasaklama
Not:
- Fonogram yapımcıları, eser sahibinden ve icracı sanatçılardan mali hakları devralarak bu hakları kullanabilir.
- Fonogram kayıtlarının ticari amaçlarla kullanılması durumunda, kullanıcılar eser sahiplerine, icracı sanatçılara ve yapımcılara uygun bir bedel ödemekle yükümlüdür.
3. Radyo-Televizyon Kuruluşlarının Hakları
Radyo ve televizyon kuruluşları, yayınlarını koruma altına almak için belirli haklara sahiptir:
✔Kendi yayınlarının tespit edilmesine (kaydedilmesine), yeniden iletilmesine veya kablo/satellit üzerinden yayılmasına izin verme veya yasaklama
✔Yayınlarının ticari amaçlarla kullanılması, çoğaltılması ve dağıtılmasına izin verme veya yasaklama
✔Tespit edilmiş yayınlarının umuma açık yerlerde gösterilmesine izin verme veya yasaklama
✔Haberleşme uyduları üzerindeki yayın sinyallerinin izinsiz kullanılmasına karşı koruma sağlama
Not:
- Özel kullanım amacıyla yapılan tespitler (örneğin kişisel arşiv için kaydedilen TV programları), bu hakların ihlali sayılmaz.
4. Film Yapımcılarının Hakları
Film yapımcıları, filmlerin ilk tespitini gerçekleştiren ve bu tespitlerin yayılmasını sağlayan kişilerdir.
Film yapımcılarının hakları şunlardır:
✔Filmlerin çoğaltılması, dağıtılması, satılması, kiralanması ve ödünç verilmesine izin verme veya yasaklama
✔Film kayıtlarının televizyon, internet veya diğer mecralarda umuma iletilmesine izin verme veya yasaklama
✔Film kayıtlarının dijital platformlar aracılığıyla izleyiciye sunulmasına izin verme veya yasaklama
Not:
- Film yapımcısının hakları, eser sahibi ve icracı sanatçılardan mali hakları devralarak kullanılır.
- Bir sinema eserinde adı bulunan kişi, aksine bir kanıt olmadıkça, filmin yapımcısı olarak kabul edilir.
Bağlantılı Hak Sahiplerinin Yazılı İznine Gerek Olmayan Durumlar
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, belirli durumlarda bağlantılı hakların kullanımına istisnalar getirmiştir.
Bağlantılı hak sahiplerinin izni olmadan aşağıdaki durumlarda eserler kullanılabilir:
✔Eğitim, bilimsel araştırma veya haber amaçlı icralar ve yayınlar (kazanç amacı güdülmemesi şartıyla)
✔Kişisel kullanım için çoğaltma
✔Radyo-televizyon kuruluşlarının kendi yayınlarını arşivlemek amacıyla yaptığı kısa süreli tespitler
Ancak!
Bu istisnaların uygulanması, bağlantılı hak sahibinin ekonomik menfaatlerine zarar vermemeli ve eserden normal yararlanmaya aykırı olmamalıdır.
Fikir ve Sanat Eserlerinizi Korumak İçin Biz Buradayız!
Başalan Patent & Trademark olarak, bağlantılı hak sahiplerinin haklarını koruma altına alıyor ve hukuki süreçleri takip ediyoruz.
Hukuki danışmanlık ve başvurular için bizimle iletişime geçin!